Page 16 - Tritron İlkbahar

demirledik. Katamaran da araştırma görevini bitirince
BANA OLDU
ENGİN MAVİLİKLER
FEYYAZ SUBAY
Yeni görevime 2000 yılı yaz sonunda INA’da (Institute of
NauticalArchaeology) başladım. Artık Fey Diving School-
dalış okulu işi benim için son bulmuştu. Marmaris’ten
Bodrum’a taşınmam gerekiyordu.
Bodrum’da Virazon’un(INA Arkeolojik Araştırma Gemisi)
kaptanlığı ve enstitüye ait diğer deniz araçlarının bakımı,
onarımı gibi işler benim yeni görevim kapsamındaydı.
Virazon, çocukluğumda Çeşme Limanı’ndan tanıdığım bir
tekneydi. O zamanki adı “Hollyday”‘di. Ama ikinci bir tekne
daha vardı, o da “Carolyn” isimli iki kişilik denizaltıyı taşımak
için özel olarak inşa edilmiş 13m. boyunda “Millawanda”
isimli bir katamaran; (Millawanda – Miletos’un ilk ismi) bu
katamaranın en büyük özelliği ise denizaltımızı çok kısa
sürede sudan platform üzerine alabilecek salıncaklı vince
sahip olmasıydı.
Denizaltı, AmericanSea Machine atölyelerinde
imal edilen 3 no’lu sualtı araştırma gereci olarak Türkiye
tarafından ithal edilmiş olup 3 adet elektrik motoru ile
16
Feyyaz Subay
F: @INA BODRUM
hareket sağlayan ve kesintisiz olarak 4 saat sualtında gitmek istemiyorum” dedi. Araştırmayı yaparken Carolyn’i
araştırma yapabilen minik bir araçtı. İçerisine iki kişinin kaybetmeyelim diye George Bey’in icadı olan bir sistem
binebildiği denizaltıyla planlanan rotalar da yeni batıklar ekledik. Malum denizaltı hiç kabarcık filan çıkartmıyor,
aranıyordu. Carolyn’le telsiz yolu ile irtibat kurulabiliyordu. denizde hafif bir çırpıntı varsa onu takip etmek imkânsız
Cam fanusun (aslında akrilik bir küre) içindeki iki kişiden biri oluyor. George Bey de bir iple küçük bir şamandıra
sevk ve idareyi sağlıyor, diğer kişi de gözlemci olarak yeni bağlayalım 50m arkadan biz de katamaranla takipte
batık yerlerini araştırıyordu. bulunuruz dedi. Bu sistem çokta güzel çalıştı. Sadece
Hemen hemen 9 sene süresince bu sualtı araştırma yüzeye çıkarken katamaran’nın denizaltıya bağlı ipi ve
gerecini çok verimli bir şekilde kullandık. Yeni yeni batıklar şamandırasını toplaması gerekiyordu.
bulduk, eski bulduğumuz batıkları ziyaret edip zaman Sabahtan dalışımızı Akcalı Adası etrafında yaptık.
içerisinde ne kadar çok soyulduklarına şahit olduk. İnanılmaz güzel taş çapalar, taş çipolar, demir çapalar, bir
Denizaltıya her dalış öncesi yeni hava ve O2 tüpleri takılıyor, batık balıkçı teknesi bulduk. İçinde motoru, zincir çapası,
dalış yapacak kişiler tartılıyor ve ona göre ağırlık ekleniyor. her şeyiyle 33m de yatıyordu. Batık yoktu. Fakat bir
Kabin içindeki koltuğun altına da buğulanmayı önlemek doktora çalışmasına yetecek miktarda malzeme vardı.
üzere buz tenekeleri konuyordu. Tenekelerin arkasındaki Fotoğraflar çektik, güzel büyük büyük balıklar gördük. Öğle
fan soğuk havayı üfleyip kabin içerisinde dolaştırıldığı için yemeği için Mersincik Koyu’nda demirli olan Virazon’un
buğulanma engellenmiş oluyordu. yanına gittik. Hem öğle yemeği yedik hem de denizaltının
Bu kadar ön bilgi verdikten sonra gelelim hikayemize… pillerini birkaç saat şarj ettik ve o arada bizler de biraz
2003 yılı yazı, yüzey araştırması sırasında birçok yerde dinlendik.
daldık ve George F BASS “ hazır Gökova’ya gelmişiz, Akşam üstüne doğru, charter tekneleri gecelemek
şurada Mersincik Limanı karşısında iki tane ada var. Akcalı üzere Mersincik Limanı’na gelirler, biz erken geldiğimiz
Adası ve Mersincik Adası, onların etrafını da araştırmadan için koyun en iç kısmına ve en güzel yerine Virazon’u
gelip Virazon’a aborda oluyordu. (Aborda = denizcilik
terimi, iki deniz aracının birbirine borda bordaya, yan yana
yanaşması) Biz gece geç saatlere kadar jeneratör çalıştırıp
Carolyn’in akülerini şarj ettiğimiz için charter tekneleri
bizden uzakta kalmak isterlerdi.
Biz öğleden sonraki dalışımızı Mersincik Adası’na
planlamıştık. Katamaran bizi adanın kıyıya yakın ucuna
bıraktı ve dalışımız başladı. George Bey tüm dikkatiyle
gördüğü objelere odaklanmakta, ben ise adayı Carolyn’in
sancak tarafına alıp sualtı seyrini idare etmekteydim.
Ada küçük olduğu için tahminimizden daha kısa
sürede adayı döndük. Birkaç kırık demir çapa ve taş
çıpa haricinde kayda değer bir şey yoktu. George Bey
sualtından Mersincik Limanı’na gidip gidemeyeceğimizi
sordu. Katamarandan pusulaya bakıp bize bir istikamet
vermelerini istedik ve Carolyn’in içindeki pusula yardımıyla
Mersincik Limanı girişine kadar sualtı seyrimizi sürdürdük.
Koy içerisinde trafik olur dışarıda veya girişte Carolyn’i
katamarana yükleyelim diye teklif ettim, olur çıkalım buz
tenekelerinin soğukluğu azaldı kabin içinde buğulanma
başladı dedi. Su üstüne çıkma izni istedik, katamaran OK
verdi ve çıktık. Baktık katamaranda vincin teli sıkışmış. Bize
de siz su üstünden yavaş yavaş gelin, biz gidip vinci tamir
edelim sonra sizi platforma alalım dediler. Bizim ekibin baş
teknisyeni Murat TİLEV bu konularda çok başarılı işler
çıkartmıştı.
Biz yavaşça yatların yanından geçerek Virazon’a
doğru giderken büyük bir charter teknesinden gel gel diye
el işareti yaptılar. Biz de yaklaştık. Birden aklıma camdaki
buğuya içeriden ters, dışarıdan düz okunacak şekilde
“ iki bira lütfen ” yazmak geldi. George Bey fikrimi çok
beğendi, nihayetinde ikimiz de scuba dalışı yapmamıştık.
Alkol almamızda bir sorun yoktu. Yazdım. Cam kürenin
üst kapağını içeriden açtım. Hem buğu kayboldu hem de
gemicinin getirdiği buz gibi iki birayı aldık. Amerrika’daki
imalatı sırasında, acil durumlarda kullanılmak üzere
Carolyn’in dış bölümüne, seyir esnasında motorları
kumanda edecek sistem monte edilmişti Kullanacak kişi
ata biner gibi oturup dış kumandalar sayesinde güvenli bir
seyir yapabiliyordu. George Bey’e charter teknesinden bir
Amerikalı turist kendini tanıttı ve tarih profesörü olduğunu,
bir toplantı esnasında kendisiyle tanıştırıldığını söyledi. Bu
George Bey’i daha da keyiflendirdi.
Biralarımızı içerek Virazon’a doğru gittik. Vinç tamir
olmuştu, bizi platforma aldılar. Böylece güzel bir araştırma
günümüz de unutulmaz bir anıyla taçlanmış oldu.
Hepimize sağlıklı, keyifli dalışlar
17